Jest to rodzaj umowy na mocy której właściciel (dożywotnik) przenosi prawo własności nieruchomości na nabywcę, w zamian za zapewnienie sobie dożywotniego utrzymania. Podstawę prawną umowy dożywocia stanowią przepisy art. 908-916 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku – kodeks cywilny. Przedmiotem zbycia może być dowolna nieruchomość, do której zbywca ma prawo własności lub udział we współwłasności, a więc grunt, gospodarstwo rolne, mieszkanie, dom lub część budynku. Zbywcą nieruchomości – dożywotnikiem może być wyłącznie osoba fizyczna, a dożywocie może być ustanowione na jego rzecz, na jego rzecz i osoby mu bliskiej lub wyłącznie na rzecz osoby bliskiej zbywcy. Ważne jest to, że pomiędzy zbywcą i osobą mu bliską wymaga się istnienia więzów bliskości, które jednak nie oznaczają tylko więzów rodzinnych. Przykładowo więc, umowa dożywocia może zostać zawarta na rzecz zbywcy i osoby trzeciej mieszkającej w jednym gospodarstwie domowym, np. konkubent córki zbywcy. Ponadto, dożywocie może być ustanowione na rzecz kilku osób. Ważne jest również to, że nabywcą nieruchomości może być każdy: osoba fizyczna, osoba prawna, ułomna osoba prawna. A w przypadku nabycia nieruchomości przez jednego z małżonków przy obowiązującym w ich małżeństwie ustroju wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej wchodzi ona w skład majątku wspólnego. Umowa dożywocia wygasa wraz ze śmiercią dożywotnika, a zatem nie przechodzi na spadkobierców. Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego, nabywca jest zobowiązany do zapewnienia dożywotnikowi dożywotniego utrzymania. Zaznaczyć należy, że zakres dożywotniego utrzymania zależy od woli stron zawieranej umowy. Jeśli nic innego nie zostanie ustalone, to dożywotnie utrzymanie obejmuje w szczególności przyjęcie zbywcy jako domownika, dostarczanie mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła, opału, zapewnienia opieki na czas choroby, a po śmierci zorganizowanie i pokrycie kosztów pogrzebu odpowiadającego przyjętym na danym terenie zwyczajom. Obowiązki te spoczywają na nabywcy z chwilą objęcia nieruchomości przez zbywcę w posiadanie, a nie faktycznego przejścia własności. Powoduje to, że obowiązki te powstają już w chwili wydania nieruchomości. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, zwłaszcza jeśli nie ma możliwości, aby strony pozostawały ze sobą w bezpośredniej styczności (np. konflikty rodzinne, krzywdzenie dożywotnika, agresja, zła wola po stronie nabywcy, które ocenia się jako szczególnie naganne), można żądać zmiany niektórych lub wszystkich uprawnień wynikających z umowy dożywocia na dożywotnią rentę, której wysokość ustalana jest na podstawie wartości tych uprawnień (postępowanie sądowe). W ostateczności, sąd może również orzec o rozwiązaniu takiej umowy (np. wyjazd za granicę przez nabywcę bez zamiaru powrotu). W przypadku rozwiązania umowy przez sąd własność nieruchomości przechodzi na zbywcę („automatycznie”), a zobowiązania nabywcy względem dożywotnika wygasają. Umowa dożywocia jest zobowiązaniem zbywcy – dożywotnika do przeniesienia własności nieruchomości wymagana jest do jej ważności forma aktu notarialnego. PAMIĘTAJ! Nie ma prostej odpowiedzi na tytułowe pytanie. Jednak jeśli rozważasz skorzystanie z umowy dożywocia, przeczytaj na czym ona polega i jakie wymogi należy spełnić decydując się na jej podpisanie.
Czym jest umowa dożywocia?
Co otrzymujesz w zamian od nabywcy nieruchomości?
Forma umowy
Nabywca nieruchomości zobowiązany jest do odprowadzenia podatku od czynności cywilnoprawnych w wysokości 2% obliczanej od wartości rynkowej nabywanej nieruchomości.
